Στην έκθεση υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν τον αγώνα ζωής και αποτελούν μαρτυρίες της τοπικής παράδοσης και του πολιτισμού. Εξαρτήματα φορεσιάς, εργαλεία τεχνιτών, αγροτικά, αλλά και του σπιτιού είναι τα κυριότερα είδη που εκτίθενται. Aνάμεσά τους πλήρη τα εργαστήρια του σαμαρά – πεταλωτή και του τσαγκάρη.

Από το καλοκαίρι του 2024 και με τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τη δημιουργία της, η Λαογραφική Έκθεση εμπλουτίστηκε με νέα πτέρυγα, αφιερωμένη στο παλιό σχολείο της Καλοσκοπής, με εκθέματα από την καθημερινή σχολική ζωή.

Tους θερινούς μήνες λειτουργεί καθημερινά, ενώ τους υπόλοιπους μήνες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Πρόεδρο του συνδέσμου κ. Νάκο (τηλ. 6944736677).

Στο Πολιτιστικό κέντρο θα βρείτε βιβλία καλοσκοπιτών συγγραφέων, καρτ ποστάλ, ημερολόγια αναμνηστικά και, ανάλογα με την εποχή, τραχανά, χυλοπίτες, ρίγανη, τσάι και σπιτικά γλυκά που φτιάχνουν εκ περιτροπής οι καλοσκοπίτισες για την ενίσχυση του Κέντρου.

«Φορτώστε τα προικιά καλά
θα παν στον πέρα μαχαλά.
Να μην πέσουν στα νερά
Και θα μαλώνει η πεθερά».

 Στη συνέχεια τα δύο συμπεθεριά σχηματίζοντας μια τεράστια γαμήλια πομπή κατευθύνονταν στην εκκλησιά με τη συνοδεία των λαϊκών οργάνων. Τα τραγούδια του γάμου τα τραγουδούσαν πρώτα οι συμπέθεροι και τα επαναλάμβαναν τα λαϊκά όργανα:

«Μια Παρασκευή κι ένα Σαββάτο βράδυ
η μάνα μ’ μ’ έδιωχνε από το σπιτικό μου
κι ο πατέρας μου, κι αυτός μου λέει φεύγα.
Φεύγω κλαίγοντας και φεύγω παραπονιώντας …»

Μετά τα στέφανα έφευγε η νύφη καβάλα σε άσπρο, συνήθως, άλογο, με συνοδεία οργάνων, ενώ ακολουθούσε ο γαμπρός και όλο το συμπεθεριό τραγουδώντας. Φτάνοντας στην εξώπορτα του σπιτιού του γαμπρού τους υποδεχόταν η πεθερά. Τότε η νύφη μπροστά στην είσοδο του σπιτιού, κι ενώ βρισκόταν ακόμα καβάλα στ’ άλογο, έσπαζε πάνω στο κεφάλι της τη ζαχαρωτή κουλούρα «προβέντα» του γάμου και πέταγε τα κομμάτια της στα αγαπημένα γύρω πρόσωπα. Πάντα με τη συνοδεία των οργάνων τραγουδούσαν οι κοπέλες:

«Πέτα μήλο πέτα ρόιδι πέτα κόκκινο σταφύλι»

Η νύφη πετούσε στα συγγενικά της πρόσωπα ρόδια και μήλα που επάνω τους ήταν καρφωμένα διάφορα νομίσματα. Το μήλο συμβολίζει την αγάπη και το ρόδι τη γονιμότητα.

Όταν ο γαμπρός την κατέβαζε από το άλογο, η πεθερά της προσέφερε μέλι με καρύδι για μια γλυκιά και χαρούμενη ζωή. Κατόπιν η νύφη πατούσε πάνω σε ένα σίδερο που ήταν τοποθετημένο στην πόρτα, για να είναι σιδεροκέφαλη και να της φέρνει γούρι.

Πολλά δώρα χάριζε η νύφη στην πεθερά της, τα οποία λέγονταν «ζώσματα». Καρφίτσωνε στα πέτα των συγγενών και των φίλων μαντίλια ενώ υπήρχαν δώρα και για τους κουνιάδους, τις κουνιάδες και τους στενούς συγγενείς.

Στη συνέχεια μια ομάδα από συμπεθέρους πήγαινε με τα λαλούμενα στο σπίτι του κουμπάρου να τον προσκαλέσουν στο τραπέζι του γάμου. Σ’ όλους τους δρόμους έβγαιναν οι γείτονες κρατώντας μια κανάτα με κρασί και τους κερνούσαν: «Να ζήσουν σαν τα ψηλά βουνά οι νιόπαντροι, και στα δικά σας οι ανύπαντροι», ήταν ευχές που ακουγόντουσαν παντού.

Ο κουμπάρος περίμενε στο σπίτι του. Έφταναν οι συμπέθεροι με  κεράσματα και με τραγούδια και πήγαιναν όλοι μαζί στο σπίτι του γαμπρού. Σύμφωνα με το έθιμο, ο κουμπάρος έφερνε πάντα το δικό του φαγητό στο γαμήλιο τραπέζι, που συνήθως ήταν στιφάδο, και καλό κρασί, ενώ ακούγονται τραγούδια του γάμου όπως:

«τώρα τα πουλιά τώρα τα χελιδόνια τώρα οι πέρδικες
συχνολαλούν και λένε “ξύπνα αφέντη μου,
ξύπνα γλυκιά μου αγάπη,
ξύπνα κι αγκάλιασε κορμί κυπαρισσένιο
κι άσπρονε λαιμό σαν το μαργαριτάρι” …»

Ακολουθούσε ο τσάμικος χορός των νεονύμφων και του.
Υπήρχε ακόμη το τραγούδι του γαμπρού, που το χόρευε ο ίδιος.

«απόψε μαυρομάτα μου θα κοιμηθούμε αντάμα
βάλε στρώματα φαρδιά, διπλά τα μαξιλάρια …»

ΑΛΩΝΙΣΜΟΣ – ΛΙΧΝΙΣΜΑ. Ο Αλωνισμός γινόταν σ’ ένα καλοστρωμένο αλώνι όπου στο κέντρο του ήταν τοποθετημένος ένας στύλος, στον οποίο έδεναν τα άλογα που γύριζαν γύρω-γύρω για να πατούν τα στάχυα. Τον στύλο τον ονόμαζαν «άνεμο» και πολλές φορές τον στόλιζαν με λουλούδια (βασιλικούς και μαντζουράνες). Τον «άνεμο» τον κρατούσαν τα παιδιά και σαλαγούσαν τ’ άλογα. Τον αλωνισμό τον έκανε ο «βαλμάς», ένας άνθρωπος που περιόδευε με τα άλογά του και σε άλλα χωριά για το σκοπό αυτό.
Ο αλωνισμός έμοιαζε με γιορτή. Τη γραφική αυτή διαδικασία την ακολουθούσε το λίχνισμα. Οι αγρότες περίμεναν ένα ελαφρύ αεράκι για να ξεχωρίσουν το στάρι από το άχυρο, σηκώνοντας τον καρπό ψηλά με τα ξύλινα «καρπολόγια». Έτσι, ο αέρας έπαιρνε μακριά το άχυρο ενώ ο καρπός του σταριού έπεφτε βαρύς στο έδαφος. Σ’ αυτή την εργασία είχαν την αγωνία του καιρού – δεν έπρεπε να βρέξει γιατί θα ήταν καταστροφικό για τη σοδειά. Αφού λίχνιζαν το «λιώμα» και χώριζαν το άχυρο απ’ το στάρι το μετέφεραν με σακιά στο σπίτι τους και γέμιζαν τα αμπάρια τους.

Ο ΤΡΥΓΟΣ για τους Κουκουβιστιανούς ήταν άλλη μια γιορταστική περίοδος. Νέοι, γέροι, γυναίκες, όλοι πηγαινοερχόντουσαν με βιασύνη κατευθυνόμενοι προς τ’ αμπέλια για να μαζέψουν τα σταφύλια. Τρυγώντας γινόταν συγχρόνως και η μεταφορά των στουμπηγμένων σταφυλιών στις τεράστιες «κάδες» (τραπεζονιές). Τα σταφύλια που τρυγούσαν τα μάζευαν πάνω σε ένα στρωσίδι δίπλα στην «τρυγόκαδη» για να πατηθούν. Ακολουθούσε το βράσιμο των σταφυλιών (τσίπρα) στις «τραπεζονιές» και ύστερα ο μούστος έμπαινε στα βαρέλια για να ρετσινωθεί και με τον καιρό να γίνει καλόπιοτο κρασί. Έτσι, όταν το κρασί ήταν έτοιμο συμπλήρωνε τα αγαθά του σπιτιού για τις γιορτές αλλά ακόμα πιο απαραίτητο ήταν για τον κουρασμένο αγρότη που το γευόταν μετά τη δουλειά του.Προπολεμικά καλιεργούνταν στην Καλοσκοπή περίπου 4.000 στρέματα αμπέλια. Το κρασί ήταν πηγή εδόδων για τους Καλοσκοπίτες που το πουλούσαν σε χωριά που ζούσαν κυρίως από την κτηνοτροφία όπως ήταν το Μαυρολιθάρι, η Μουσουνίτσα, η Τρέμισα, κ.ά.

Απ’ τα υπόλοιπα των σταφυλιών, ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, έβγαινε το τσίπουρο και η ρακή. Αυτά γινόντουσαν με το «ρακαριό», παραδοσιακό αποστακτήρα.